استفاده از نشانگر aflp برای تنوع ژنتیکی بین بعضی از ارقام و گونه های پسته

پسته معروف به طلای سبز به دلیل اینکه در مناطق معدودی از جهان از جمله ایران تولید می شود یک محصول مهم برای کشور جهت تامین ارز محسوب می شود. این گیاه دارای ارقام بسیاری در کشور است که در مناطق مختلف با اسامی متفاوت از آن ها یاد مر شود در حالی که روابط ژنتیکی آن ها مشخص نمی باشد. مطالعه روابط ژنتیکی بین ارقام، نقش مهمی در بهبود و افزایش محصول داشته و امکان تولید ارقان اصلاح شده با عملکرد مناسب را بالا می برد. بنابر این آگاهی از وضعیت تنوع ژنتیکی ارقام ضروری است. تا کنون مطالعاتی که در زمینه پسته انجام شده بیشتر بر اساس صفات مورفولوژیک یا ایزوزایمی بوده است و از نشانگر های دی ان آ تنها نشانگر rapd برای بررسی روابط ژنتیکی تعداد اندکی از ارقام پسته استفاده شده است. بنابر این استفاده از دیگر نشانگرهای دی ان آ که از میزان چند شکلی و تکرار پذیری بیشتری برخوردار می باشند. لازم به نظر می رسد. لذا روابط ژنتیکی بعضی از ارقام و گونه های پسته با استفاده از نشانگر aflp مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 13 ترکیب آغازگر روی 48 نمونه آزمایش شد. از سه روش جاکارد، نی ولی و تطابق ساده جهت برآورد شباهت ژنتیکی و دو الگوریتم upga و complete linkage برای رسم دندرو گرام استفاده شد. علاوه بر تجزیه خوشه ای، از تجزیه به مولفه های اصلی نیز به عنوان روشی مکمل برای گروه بندی ژنوتیپ ها و بررسی تنوع استفاده شد. تجزیه و تحلیل های آماری بر اساس داده های aflp توسط نرم افزار ntsys ver 2.02 انجام گرفت. تعداد کل نوارهای چند شکل تولید شده 506 عدد و چند شکلی مشاهده شده بین کلیه آغاز گرها 2/95 درصد بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای و دندرو گرام حاصله، ارقام و گونه ها در درجه تشابه حدود 51 درصد به هفت گروه متفاوت منتسب شدند. ارقام اهلی و باغی پسته به طور مشخص در دو گروه اول و دوم قرار گرفتند. گروه سوم شامل دو گونه وحشی بنه و بنه باغی بود. چهار گروه دیگر شامل دو رقم اهلی و دو گونه وحشی بودند. کسور و p.palaestiana که از جمله دیگر گونه های وحشی پسته می باشند در دو گروه مجزا از ارقام اهلی گروه بندی شدند. همچنین دو رقم لک سیریزی و واحدی در دو گروه مجزا از دیگر ارقام باغی قرار گرفتند. این دو رقم دارای درجه تشابه بسیار پایینی با کسور p.palaestiana بودند. بررسی صفات مورفولوژیک داشت. نتایج گروه بندی ارقام بر اساس داده های aflp تقریباً ارقام را از نظر دو صفت شکل و زمان رسیدن میوه به گروه های مجزا تفکیک کرد. به گونه ای که در گروه اول ارقام با شکل میوه کروی یا کشیده و در گروه دوم ارقام بیضی شکل قرار گرفتند. همچنین ارقام زودرس در گروه اول و ارقام زودرس در گروه دوم دسته بندی شدند. به این ترتیب با بکارگیری این ترکیبات آغاز گری ارقام زودرس و دیررس و ارقام باشکل کروی یا کشیده جدا شدند. با توجه به این نکته می توان چنین گفت احتمالا ترکیبات آغاز گری استفاده شده در این تحقیق بیشتر جایگاه هایی از ژنوم را تکثیر کردند که احتمالا شامل ژن های کنترل کننده دو صفت زمان رسیدگی میوه یا شکل میوه باشند. البته از آنجایی که هیچ گونه اطلاعاتی در مورد جایگاه ژن های کنترل کننده این صفات در دست نمی باشد. به منظور اطمینان و تایید این مطلب، انجام تحقیقات بیشتر در مورد مکان یابی این صفات و بررسی ارتباط این صفات با نشانگر های aflp لازم است.